Zaprawy do montażu okładzin ceramicznych

Do montażu okładzin ceramicznych, stosuje się różnego rodzaju zaprawy i kleje które mogą różnić się spoiwem z jakiego zostały wykonane, sposobem wykonania oraz właściwościami technicznymi. 

W tym poście postaramy się wyjaśnić podstawowe różnice i podział spotykanych na rynku zapraw i klejów do okładzin ceramicznych.

Na początek kilka słów na temat zapraw stosowanych do przygotowania podłoża.

• Zaprawy jastrychowe – to zaprawy na bazie różnego typu spoiw (cementowe, anhydrytowe, magnezjowe, asfaltowe, epoksydowe) do wykonania podłoży pod okładziny ceramiczne na posadzkach. Występują w postaci gotowych, suchych mieszanek bądź wykonywane są na budowie przez zmieszanie spoiwa z kruszywem i wodą.
• Zaprawy tynkarskie – podobnie jak zaprawy jastrychowe, są mieszanką spoiwa (cement, gips) z kruszywem i dodatkami uszlachetniającymi. Zaprawy tynkarskie stosuje się na ścianach. Występują w gotowej postaci bądź wykonywane są na budowie przez zmieszanie spoiwa z kruszywem i wodą.

Wspomniane wyżej zaprawy służą do wykonania odpowiednio nośnego i równego podłoża. Zapraw tego typu nie stosuje się do montażu okładzin. 

Do układania okładzin ceramicznych, stosuje różnego typu zaprawy klejowe i kleje cienkowarstwowe, średniowarstwowe i grubowarstwowe.

Zaprawa grubowarstwowa to zaprawa na bazie spoiwa cementowego, dodatków uszlachetniających i kruszywa o odpowiedniej krzywej uziarnienia, stosowane w grubościach powyżej 20 mm. Zaprawy grubowarstwowe stosowane są dziś sporadycznie i wykorzystywane są przez część firm kamieniarskich do montażu okładzin kamiennych. Zaprawy grubowarstwowe wykorzystywane są obecnie przez wyspecjalizowane firmy do układania okładzin ceramicznych metodą wibracyjną, gdzie prócz zaprawy grubowarstwowej odpowiedniej klasy stosuje się dodatkowo specjalny szlam sczepny na bazie spoiwa cementowego z zawartością trasu reńskiego. Świeżo wykonaną okładzinę poddaje się zawibrowaniu przy użyciu specjalnego wibratora powierzchniowego. Innym rodzajem zapraw grubowarstwowych stosowanych obecnie są zaprawy drenażowe, wykorzystywane do montażu okładzin ceramicznych, kamiennych i nawierzchni brukowych. Zaprawy drenażowe wykonane są na bazie cementu trasowego z dodatkami uszlachetniającymi i z wypełniaczem w postaci spoiwa jednofrakcyjnego. Zaprawy tego typu charakteryzują się bardzo dobrą przepuszczalnością wody i mrozoodpornością.

Obecnie do montażu okładzin ceramicznych, najczęściej wykorzystywane są zaprawy klejowe i kleje cienkowarstwowe, które zostały zdefiniowane w normie EN 12004. Wspomniana norma rozróżnia, zasadniczo trzy typy klejów w zależności od zastosowanego spoiwa:  cementowe, dyspersyjne oraz na bazie żywic reaktywnych.

Ponadto można rozróżnić kleje, szybkowiążące, szybkowiążące i szybkowysychające, półpłynne, białe, odkształcalne, wysokoodkształcalne, itd. Odmianą zapraw cienkowarstwowych są zaprawy średniowarstwowe, stosowane w grubościach od 5 do 20 mm, które nie zostały ujęte w normie EN 12004.

Kiedy mówimy o instalacji płytek ceramicznych, musimy wziąć pod uwagę fundamentalne aspekty, dotyczące zapraw. Mowa o przyczepności i odkształcalności.

Przyczepność

Jest to zjawisko powstające na skutek połączenia materiałów przylegających (adherentów) z materiałem klejącym, który działa na zasadzie pomostu, łącząc wszystkie użyte materiały między sobą.

Przyczepność może być dwojakiego rodzaju: mechaniczna lub chemiczna.

W mechanicznej adhezji głównymi elementami są: tekstura i porowatość materiałów (adherentów) oraz zdolność zwilżania kleju.

Zasadniczo jest to proces, w którym zaprawa wykorzystuje porowatość płytki i podłoża tworząc łączenie między nimi przez nawilżenie zaprawą.

Przyczepność mechaniczna ma zastosowanie w tradycyjnych zaprawach grubowarstwowych.

W odniesieniu do adhezji chemicznej, dzięki zastosowaniu odpowiednich dodatków uszlachetniających do zapraw, uzyskuje się poprawę ich parametrów wykorzystać właściwości chemii organicznej podczas procesu hydratacji w celu uzyskania wymaganej adhezji.

Adhezję chemiczną wykorzystują wszystkie kleje cienkowarstwowe o podwyższonych parametrach. Norma EN 12004 rozróżnia kleje o przyczepności C1 powyżej 0,5 N/mm2 oraz o podwyższonych parametrach C2 dla których wymagana jest przyczepność powyżej 1 N/mm2.

Odkształcalność

Powierzchnie wykonane z okładzin ceramicznych poddawane są różnorodnym oddziaływaniom: zginaniu, ściskaniu, obciążeniom termicznym, itd.

Dlatego istotną zaletą zaprawy klejowej jest jej odkształcalność poprzeczna. Zaprawy klejowe odkształcalne (S1) lub wysokaodkształcalne (S2), umożliwiają kompensację odkształceń występujących pomiędzy okładziną a podłożem.

Biorąc pod uwagę nowoczesne okładziny wielkoformatowe i megaformatowe oraz spotykane obecnie rożnego typu podłoża, zasadnym jest stosowanie zapraw klejowych cienkowarstwowych spełniających wymogi normy EN 12004 odkształcalnych (S1) lub wysokoodkształcalnych (S2). Dzięki zastosowaniu zapraw wysokoodkształcalnych mamy pewność, że wykonana powierzchnia będzie służyła bezawaryjnie przez wiele lat.